اما و اگرهای تحدید محصول پرآب بر ساوه در دوران تهدید منابع آبی

اما و اگرهای تحدید محصول پرآب بر ساوه در دوران تهدید منابع آبی نیو باکس: مرکزی با شروع تابستان یکی از با اهمیت ترین خبرهایی که در زمینه کشاورزی بر روی خروجی خبرگزاری ایسنا قرار می گرفت موضوع برداشت طالبی بعنوان یکی از محصولات شاخص ساوه و زرندیه بود.


اما امسال که بعد از دو سال بارش نسبتا مطلوب، باردیگر زنگ خطر کم آبی در ایران نواخته شده دلمان نیامد فقط از شروع برداشت این محصول بگوییم و باردیگر تیتر بزنیم "برداشت طالبی در ساوه شروع شد" یا "طالبی ساوه به بازار آمد" بدون این که به مصرف بالای آب برای کشت چنین محصولی آنهم در ساوه و زرندیه کم آب بپردازیم.
کمبود منابع آبی متاثر از کاهش محسوس بارندگی ها در سال آبی جاری، حوزه کشت و کار محصولات با نیاز آبی بالا را با چالش مواجه کرد تا جایی که انتظار می رفت با عنایت به تنش های آبی موجود، امسال انگیزه ای برای کشت برخی محصولات غیراستراتژیک کشاورزی آن هم با نیاز آبی بالا وجود نداشته باشد و تاکید مسئولان نیز بر لزوم صرفه جویی در منابع آبی و پرهیز از کشت محصولات آب بر در شروع فصل بهار امسال بود، اما واقعیت این است که سطح زیر کشت محصولات کشاورزی با نیاز آبی بالا در شهرستان های ساوه و زرندیه نسبت به مدت مشابه سال قبل نه فقط کاهش نیافته که از افزایش ۱۰ درصدی نیز برخوردار بوده است، به عبارتی امسال زمینهای کشاورزی این منطقه ۱۰ درصد بیشتر از سال قبل منابع آبی را می بلعند.
آمارها نشان داده است در شرایطی که فقط ۱۲ درصد مساحت ایران زیر کشت می رود، بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی کشور به بخش کشاورزی اختصاص دارد که قسمتی از آن هم تلف می شود و این میزان مصرف آب در کشاورزی در نقاطی مانند ساوه و زرندیه با تولید محصولات شاخصی نظیر انار، طالبی، پسته، گندم، جو، کلزا و سایر محصولات باغی و زراعی با تنوع تولید ۷۰ نوع محصول بعنوان قطب کشاورزی ایران به مراتب بیشتر است، این در شرایطی است که این دو شهرستان به لحاظ اقلیم، جزو نقاط گرم محسوب شده و پایین ترین میزان بارش های استان مرکزی را به خود اختصاص داده اند.
این گزارش بنا دارد ضمن بررسی تبعات منفی کشت محصولات کشاورزی با نیاز آبی بالا و آن هم بصورت سنتی، به بیان راهکارهای کشاورزی در بحران پرداخته و نهایتا بسته سازگار با کشاورزی در دوران کم آبی و بحران عرضه نماید. با عنایت به این که طالبی یکی از محصولات آب بر و اتفاقا از محصولات ویژه ساوه است در این گزارش به این محصول پرداخته و ابتدا آخرین وضعیت کشت محصول طالبی بعنوان یکی از محصولات شاخص ساوه را بررسی می نماییم. این که در سالی که با پایین ترین میزان بارش ها، از منابع آبی مطلوبی برخوردار نیستیم، عملکرد کشت این محصول چگونه بوده و چه میزان از منابع آبی ساوه برای کشت طالبی مصرف شده است.
در همین رابطه مدیر جهاد کشاورزی ساوه اظهار داشت: کار برداشت طالبی از سطح ۲۷۰۰ هکتار، خربزه ۳۰۰ هکتار و هندوانه ۲۰۰ هکتار از اراضی این شهرستان در ایام اخیر شروع شده و تا بیش از یک ماه دیگر ادامه خواهد داشت.
"حسن شریفی" ضمن اشاره به این که شهرستان ساوه بزرگترین تولیدکننده طالبی در کشور است، اظهار نمود: کیفیت بالا و ماندگاری طولانی طالبی ساوه و نیز طعم، بو و شیرینی مطبوع، منظم بودن خطوط طالبی، عطر و بوی بهتر نسبت به سایر طالبی های تولیدی کشور سبب شده است تا طالبی ساوه از شهرت جهانی برخوردار شود.
وی متوسط عملکرد مزارع این شهرستان در کشت طالبی را حدود ۲۲ تن در هکتار دانست و با اشاره به اینکه میزان تولید نسبت به سال قبل ۱۰ درصد افزایش داشته است، اظهار نمود: پیشبینی می شود حدود ۶۰ هزار تن طالبی از مزارع این شهرستان امسال برداشت شود.
وی مهم ترین ارقام زیر کشت طالبی در ساوه را رقم ورامین و فلات بیان کرد و اضافه کرد: پارسال بدلیل بارش های مناسب، افزایش ۲۰ درصدی سطح زیر کشت طالبی و افزایش ۳۰ درصدی میزان عملکرد و تولید این محصول شاخص ثبت گردید.
شریفی در ادامه، به کشت زیر پلاستیکی محصول طالبی در این شهرستان با هدف مدیریت مصرف آب اشاره نمود و اضافه کرد: امسال نزدیک به ۸۰ درصد از سطح زیر کشت طالبی ساوه بصورت زیرپلاستیکی و آبیاری قطره ای نوار تیپ و مابقی بصورت سنتی و غرقآبی انجام می شود.
وی اضافه کرد: با کشت محصولات زراعی به شیوه زیر پلاستیکی، مصرف آب تا ۶۰ درصد صرفه جویی می شود و مشکلات آفات و بیماری ها نیز کمتر شده و عملکرد تولید به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد.
مدیر جهاد کشاورزی ساوه در بخش دیگری از این گفت و گو به سند ملی آب اشاره نمود و اظهار داشت: بر طبق سند ملی آب نیاز خالص آبیاری محصول پیاز ۹۷۳۰ مترمکعب در هکتار، هندوانه ۸۲۴۰ مترمکعب در هکتار، ذرت علوفه ای ۷۸۶۰ مترمکعب در هکتار و طالبی ۷۳۷۰ متر مکعب در هکتار است.
وی همین طور به نیاز ناخالص آبیاری اشاره نمود و اضافه کرد: بر طبق سند ملی آب نیاز ناخالص آبیاری برای محصول پیاز ۲۵ هزار مترمکعب در هکتار، هندوانه ۱۷ هزار مترمکعب در هکتار، ذرت علوفه ای ۱۶ هزار مترمکعب در هکتار و طالبی ۱۵ هزار متر مکعب در هکتار است.
شریفی به تفاوت نیاز خالص آبیاری با نیاز ناخالص اشاره نمود و اظهار داشت: نیاز خالص آبیاری نیازی است که یک بوته بدون در نظر گرفتن شرایط تبخیر، تعرق، منطقه ای و... رشد و نمو کند و به طور نرمال برای خود تامین کند، اما نیاز ناخالص آبیاری شامل افت هایی می شود که در راه انتقال آب به مزرعه، تبخیر و تعرق و مسایل منطقه ای اثرگذار است.
وی به بیان راهکارهایی برای کاهش مصرف آب در محصولات مختلف کشاورزی اشاره نمود و اضافه کرد: کاهش پرت آبیاری که از مرحله انتقال تا مزرعه را شامل می شود همچون راهکارها برای کاهش مصرف آب است و آبیاری با روش نوار تیپ بهترین شیوه برای یکنواختی توزیع آب، کاهش میزان هدر رفت آب، کاهش ابتلای گیاه به خیلی از آفات گیاهی و قابلیت پهن شدن در مسیرهای طولانی از مزایای این روش به شمار می آید.
او به کشت نشائی بعنوان یکی دیگر از راهکارهای مدیریت در مصرف آب با کاهش طول دوره کشت اشاره نمود و اضافه کرد: بعنوان مثال طول دوره پرورش محصولاتی نظیر هندوانه و پیاز که ۱۴۰ روز است با کاشت نشائی عملا به ۱۰۰ روز کاسته می شود و دوره آبیاری آن نیز کمتر است. در کشت طالبی نیز اگر بصورت نشائی کاشته شود دو الی سه دوره مصرف آب کمتر خواهد شد.
هر هکتار طالبی ۷۵۰۰ متر مکعب آب مصرف می کند
مدیر جهادکشاورزی ساوه ضمن اشاره به این که هر هکتار طالبی ۷۵۰۰ متر مکعب آب مصرف می کند، اظهار داشت: در گذشته و پیش از انجام راهکارهای کاهش مصرف آب، میزان آبی که برای هر هکتار طالبی مصرف می شد دو برابر مصرف فعلی یعنی حدود ۱۵ هزار متر مکعب بود که با بکارگیری شیوه های نوین آبیاری تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.
وی ضمن اشاره به این که هم اکنون با وجود بکار بردن تمامی تمهیدات لازم در مصرف بهینه آب و روش های آبیاری نوین، برای تولید هر کیلو طالبی در ساوه ۳۲۰ لیتر آب مصرف می شود، اضافه کرد: این میزان برای ذرت علوفه ای ۲۶۵ لیتر و پیاز ۴۰۰ لیتر متناسب با عملکرد تولید محصول در هکتار و سطح زیر کشت است.
شریفی ضمن اشاره به این که ظرفیت حمل طالبی برای وانت بار حدودا دو تن است، اضافه کرد: در فصل برداشت طالبی در یک دوره زمانی حدودا ۳۰ روزه در یک دوره چهار ماهه کشت این محصول، پیشبینی می شود حدودا ۳۰ هزار دستگاه وانت بار کار حمل طالبی از ساوه را به سایر نقاط کشور انجام دهند و در حقیقت هر وانت بار حدود ۶۴۰ هزار لیتر آب مجازی از شهر ساوه خارج می کند، چونکه برای تولید هر کیلو طالبی ۳۲۰ لیتر آب نیاز است.
هیچ محصول جایگزینی به اندازه طالبی توجیه اقتصادی ندارد
وی همین طور اظهار داشت: با درنظر گرفتن شرایط اقتصادی موجود، محصول جایگزینی که بتواند مانند تولید طالبی برای کشاورز توجیه اقتصادی داشته و نیاز آبی کمتری داشته باشد وجود ندارد و با اقلیم ساوه تناسب ندارد. حتی امکان کشت فراسرزمینی این محصول وجود ندارد بدین معنا که کمتر نقطه ای از کشور وجود دارد که اقلیمی مشابه ساوه را برای کشت محصول طالبی داشته باشد و طالبی کاران ساوجی بخواهند از منابع غنی آبی آن مناطق برای تولید این محصول استفاده کنند.
شریفی خاطرنشان کرد: با وجود این که برای کاهش مصرف آب در زمینه کشاورزی شهرستان ساوه که به علت قرار گرفتن در منطقه گرمسیری پایین ترین میزان بارش ها را به خود اختصاص می دهد، سفارش می شود کشت های جایگزین با نیاز آبی کمتر در نظر گرفته شود اما باید گفت قسمتی از درآمد اقتصادی کشاورزان منطقه بوسیله کشت طالبی صورت می گیرد و شاید محصول جایگزین نتواند به این میزان توجیه اقتصادی داشته باشد.
او بیان نمود: از طرفی به علت قیمت مناسب این محصول، بخش عمده ای از میوه مصرفی خانوارها به ویژه طبقه متوسط و ضعیف جامعه با خرید طالبی تامین می شود و گاهی توان خرید میوه های گران قیمت را ندارند و حتی می توان اظهار داشت که اگر طالبی در بازار نباشد این امکان وجود دارد که قیمت سایر میوه ها افزایش سرسام آوری داشته باشند.
عدم کشت طالبی، بی انصافی با کشاورزان
به گفته این مقام مسئول در جهادکشاورزی ساوه محصول طالبی به علت ماندگاری بالا کمتر صادر می شود و بیشتر به مصرف داخلی می رسد. براین اساس پرداختن به این مورد که به صرف نبود آب، طالبی کشت نشود کمی بی انصافی است چونکه اولا اقتصاد کشاورزان با چالش مواجه خواهد شد و ثانیا نبود این محصول در بازار علاوه بر تاثیری که در افزایش قیمت سایر میوه ها خواهد داشت سبب خواهد شد تا نتوانند قسمتی از جامعه میوه تابستانه خودرا با خرید طالبی، هندوانه، خربزه و... که به مراتب ارزان تر از سایر میوه هاست تامین کنند.
به گزارش نیو باکس به نقل از ایسنا، گرچه بنا نیست زحمت کشاورزان برای کشت محصولات زراعی و صیفی جات نظیر طالبی را زیرسوال برده و امرار معاش آنان را بوسیله فعالیت در این عرصه نادیده بگیریم اما نمی توانیم نسبت به هدر رفت منابع آبی که در مقابل آن مسئول هستیم و باید پاسخگوی آیندگان نیز باشیم بی تفاوت باشیم و واکنشی نسبت به مصرف این میزان آب صورت نگیرد. بر این اساس در ادامه گزارش به تشریح نقطه نظرات تعدادی از کارشناسان حوزه آب و فعالان اقتصادی و اجتماعی پرداخته و نقطه نظرات آنان درباب کشاورزی در بحران آبی را جویا می شویم.
در همین رابطه یک فعال اجتماعی ضمن اشاره به ادامه روند خشکسالی و افت شدید مخازن آب های زیر زمینی کشور و فرونشست زمین در اثر برداشت بی رویه آب از منابع زیر زمینی طی سالهای اخیر اظهار داشت: اگر فکری جدی به حال اصلاح الگوی کشاورزی و به خصوص اصلاح و نوسازی روش های آبیاری نشود در سالهای آینده صحبت کردن از "تعطیلی کشاورزی" در بخش هایی از کشور، موضوعی به دور از ذهن نخواهد بود.
اصلاحات بخش کشاورزی عاملی در تعیین سرنوشت آینده منابع آبی در کشور
"جعفر خوشروزاده" ضمن اشاره به سهم بالای بخش کشاورزی از مصرف منابع آبی کشور اظهار داشت: در ایران سهم مصرف آب در بخش کشاورزی در خوش بینانه ترین حالت حدود ۷۰ درصد و در نگاه بدبینانه حدود ۹۰ درصد از کل مصرف آب اعلام شده است در حالیکه در کشورهای توسعه یافته سهم بخش کشاورزی از مصرف آب حدود ۳۰ درصد است. ازاین رو می توان اصلاحات در بخش کشاورزی را عامل اصلی در تعیین سرنوشت آینده منابع آبی در کشور دانست.
وی ضمن اشاره به اهمیت محوری امنیت غذایی در کشور اضافه کرد: در موضوع امنیت غذایی، آب نقش اساسی دارد و اگر فکری به حال مدیریت الگوی مصرف آب در بخش های مختلف به ویژه بوسیله اصلاح و روش های آبیاری نشود در آینده نه چندان دور و در صورت تداوم روند خشکسالی موجود، آب برای کاشت گندم هم وجود نخواهد داشت تا چه رسد به کشت صیفی جات و طالبی و هندوانه. ازاین رو عقل سلیم حکم می کند که با دوراندیشی و مدیریت منابع محدود آب در ایران، شرایطی فراهم گردد تا کشور به سمت لبه پرتگاه ناامنی غذایی سوق داده نشود.
وی ضمن اشاره به مصرف حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ لیتر آب برای تولید یک هندوانه یا طالبی نخستین راه حل در زمینه مدیریت بهینه آب در تولید این محصولات غیر راهبردی را کاهش میزان مصرف آب مجازی برای تولید آنها دانست و اظهار داشت: وزارت جهادکشاورزی بعنوان متولی بخش کشاورزی برنامه هایی برای بهینه شدن مصرف آب در این بخش اجرا کرده، اما به رغم در اولویت قرار گرفتن اصلاح روش های آبیاری و اختصاص اعتبارات بانکی به این امر، هنوز حجم قابل توجهی از مزارع و جالیزها در ساوه و زرندیه به روش سنتی و غرقابی آبیاری می شود.
فاجعه ادامه آبیاری غرقابی
خوشروزاده با فاجعه خواندن ادامه استفاده از روش های غرقابی در کشت طالبی، خربزه و هندوانه در ساوه و زرندیه با وجود تنش های آبی در این منطقه، اظهار داشت: نیاز به تقسیم کار مجدد و تغییر الگوی کشت محصولات متناسب با میزان تنش های آبی در هر منطقه بیش از هر زمان دیگری احساس می شود.
به اعتقاد وی، الگوی کشت در هر منطقه ای باید برمبنای میزان منابع آب و شرایط خاک آن منطقه اجرا شود و از آنجائیکه طالبی، خربزه و هندوانه از محصولاتی هستند که در طول دوره رشد به آب زیادی نیاز دارند، ازاین رو تولید این محصول با سبک آبیاری سنتی در ساوه و زرندیه که با تنش آبی روبرو است، به هیچ وجه توجیه اقتصادی و محیط زیستی ندارد.
وی در ادامه اضافه کرد: با کاهش بارش ها و افت قابل توجه سطح آب زیر زمینی در سالهای اخیر در مناطق مختلف کشور، استفاده از روش های نوین آبیاری همچون بهره گیری از مالچ پلاستیکی و روش نوار تیپ و سایر روش های بهینه سازی مصرف آب نسخه شفابخش در زمینه کاهش سهم بخش کشاورزی در مصرف آب منطقه است.
این فعال اجتماعی ضمن اشاره به این که بخش قابل توجهی از سبد درآمدی کشاورزان شهرستان از کشت طالبی تامین می شود، اضافه کرد: در سیاستگذاری های آبی آینده در این حوزه لازم است علاوه بر در نظر گرفتن مصلحت کلان منابع آبی منطقه، امنیت شغلی و درآمدی کشاورزان زحمتکش هم در نظر گرفته شود و اگر مقرر است فکری برای حفظ منابع محدود آبی منطقه شود، اول باید برای امنیت شغلی و در آمدی کشاورزان طالبی کار تدبیری اندیشیده شود.
خوشروزاده راه حل دیگر در زمینه تامین نیاز کشور به محصولات غیر استراتژیک مانند صیفی جات را واردات آن دانست و اظهار داشت: کشورهای خشک و نیمه خشک چاره ای جز واردات کالاهای آب بر نظیر طالبی و هندوانه ندارند و خیلی از کشورها متناسب با دارایی منابع آبی خود، محصولات آب بر را وارد و منابع آبی خودرا برای تولید محصولات راهبردی حفظ می کنند.
یک کارشناس ارشد آب نیز ضمن اشاره به افزایش ۱۰ درصدی سطح زیر کشت طالبی در شهرستان ساوه که سبب برخی انتقادها شده است، اظهار داشت: منتقدین اعتقاد دارند که با عنایت به تشدید تنش آبی در سالجاری، افزایش سطح زیرکشت این محصول از ۲۵۰۰ هکتار در سال گذشته، به ۲۷۰۰ هکتار امسال عمل صحیحی بشمار نمی رود برای اینکه طالبی جزو محصولات "آب بر" به حساب می آید.
"محمدرضا نعمتی" در ادامه به نیاز آبی این محصول اشاره نمود و خواسته منتقدین را تحدید یا ثابت نگهداشتن سطح زیرکشت آن به همان میزان سالیان دانست و به بیان راهکارهایی از قبیل کشت فراسرزمینی و نیز تغییر الگوی کشت و... بعنوان پیشنهادات منتقدین پرداخت.
وی ضمن احترام به نقد و نظر منتقدین، از منظر کاملا بی طرف به موضوع نگریست و اظهار داشت: در همراهی و همسویی با جریان منتقد باید اظهار داشت که در مواقع خشکسالی و بحرانی، نمودار تولید در زمینه کشاورزی بایستی به سمت و سوی محصولات استراتژیک میل کند، بدان معنا که بایستی کشت محصولاتی در اولویت قرار گیرند که در زمینه مصرف داخلی، رکن اصلی سبد غذایی خانوارها را ایجاد کرده یا در زمینه صادرات ارزآوری بالایی داشته باشند.
او اضافه کرد: بررسی سبد غذایی خانوارهای ایرانی، در زمینه کشت بهاره، تقدم کشت را به طور مستقیم متوجه محصولاتی از قبیل حبوبات، دانه های روغنی، سیب زمینی، گوجه فرنگی. پیاز و کشت ذرت علوفه ای (با هدف تامین گوشت قرمز) کرده و نقش و جایگاه طالبی در مقایسه با این محصولات چندان مشهود نیست.
مسئله آب، مسئله ای چندوجهی است
این کارشناس ارشد آب خاطرنشان کرد: ازاین رو افزایش سطح زیرکشت این محصول به میزان ۱۰ درصد نسبت به سال قبل آنهم با توجه به نیاز آبی این محصول و تشدید تنش های آبی در سالجاری، امری منطقی قلمداد نمی گردد. اما بیاییم از منظر دیگری به قضیه بنگریم برای اینکه مسئله آب، مسئله ای چند وجهی است که باید جمیع وجوه آنرا در محاسبات و معادلات دخیل کرد.
وی افزود: امروزه بحران آب فقط محدود به سطح شهرستان ساوه نبوده بلکه تمامی گستره کشور را به طور مستقیم و غیرمستقیم درگیر خود کرده است. بحران آب از نحوه ورود ایران به پروسه توسعه و نگاه ابزاری مدیران به آب سرچشمه گرفته و نقش خشکسالی چندان در آن مشهود نیست، اصرار بر تداوم کشاورزی سنتی و غیر منطبق با واقعیات سرزمینی، توسعه شهرنشینی و صنعت در مناطق مرکزی کشور در کنار عوامل دیگری از قبیل افزایش جمعیت، ارتقا سطح زندگی و افزایش مطالبات از بخش بهداشت، سبب رقم خوردن چنین وضعیتی در کشور شده است.
تصمیمات مقطعی، عامل ایجاد شرایط امروزی آبی کشور
نعمتی با اشاره به اینکه تصمیمات مقطعی بدون جامع اندیشی و آینده نگری، یکی از با اهمیت ترین عوامل رقم خوردن شرایط نامطلوب فعلی در زمینه آب است، اظهار داشت: یکروز برای تحقق شعار خودکفایی گندم، هزاران هکتار از مراتع کشور تبدیل به دیمزار شد و یکروز جهت تحقق رویای خودکفایی گوشت، مبادرت به افزایش چند برابری دام در سطح مراتع کشور شد، که این دو عامل به تخریب شدید مراتع و کاهش میزان نفوذ آبهای حاصل از نزولات آسمانی به داخل زمین و افت شدید سطح آبخوانها و نیز تشدید فرسایش و فقر شدید منابع خاک مملکت منجر گردید.
وی اظهار داشت: مشکلات اقتصادی برآمده از تنش هایی که در زمینه روابط بین الملل و خارج از مرزها بر کشور تحمیل شده نیز مزید بر علت شده و بحران آب را تشدید کرده است، کاهش ارزش پول و گران شدن نرخ کالا و خدمات سبب تحمیل فشار مضاعف بر منابع آب و خاک کشور می شود. اگر هر جامعه ای را متشکل از حوزه های مختلف و در رابطه با یکدیگر بدانیم، کوچکترین تنش وارده بر یک حوزه، تاثیر خودرا در تمام حوزه ها به نمایش می گذارد.
نعمتی ضمن اشاره به این که شهرستان ساوه و حوزه کشاورزی آن نیز بعنوان زیرمجموعه بسیار کوچکی از کل کشور، بی نصیب از چنین فراز و فرودها و تبعات منفی آن نیست، اضافه کرد: ضمن این که موقعیت جغرافیایی و صنعتی این شهرستان آنرا به بارانداز جمعیتی هزاران خانوار مهاجر از اقصی نقاط کشور تبدیل نموده که همین مساله به خلق معضلاتی همچون ترافیک، گرانی نرخ کالا و خدمات، افزایش قیمت مسکن و اجاره بها و... منجر شده که همگی در تشدید بحران آب و افزایش سطح زیر کشت موثرند.
رفع مشکل آب کشاورزی نیازمند جراحی عمیق است نه مُسکِن
وی اضافه کرد: ازاین رو تجویز نسخه هایی از قبیل کشت فراسرزمینی، تحدید سطح و تغییر الگوی کشت، صرفنظر از امکان ناپذیری آن چیزی فراتر از خوراندن مُسکن نیست در صورتی که معضل آب نیازمند جراحی عمیق در سطح کلان مملکت است.
به گفته این کارشناس ارشد حوزه آب، پیشنهاد کشت فراسرزمینی درباب افزایش ۱۰ درصدی سطح زیرکشت طالبی در شهرستان ساوه، راهکاری است که امکان ناپذیری آن، کاملا مشهود و نمایان است، برای اینکه الزام کشاورز به کشت این محصول در نقطه دیگری از کشور خارج از اراده حاکمیت قرار گرفته و وجاهت قانونی نخواهد داشت ضمن این که کیفیت طالبی ساوه فقط برگرفته از اقلیم این شهرستان نیست و نقش عوامل دیگری همچون اختصاصات خاک شناسی، کیفیت آب و... در آن نقش اساسی دارند، از طرفی یافتن منطقه ای مشابه شهرستان ساوه از نظر اقلیمی در کشور، خودبخود به معنای وجود معضل آب در همان نقطه خواهد بود، ضمن این که راه حل کشت فراسرزمینی منجر به تحمیل هزینه های جدید به کشاورز شده و سبب افزایش قیمت تمام شده این محصول و گرانی آن در بازار خواهد شد.
تحدید کشت طالبی و محصول جایگزین هم راه حل مناسبی نیست
وی اضافه کرد: تغییر الگوی کشت، راه حل دیگری است که منتقدان عرضه کرده و خواهان تحدید سطح زیرکشت این محصول و سوق دادن کشاورزان به کشت محصول دیگری با نیاز آبی کمتر و عملکرد بالاتر در واحد سطح است. این راه حل نیز بنا به دلایلی راه حل مناسبی بشمار نمی رود برای اینکه کاهش سطح زیر کشت طالبی نیازمند معرفی محصول جایگزین به کشاورز است حال باید پرسید کدام محصول از منظر نیاز آبی، طول دوره رشد، عملکرد در واحد سطح، هزینه و... و مقرر است جایگزین طالبی شود؟ و فرضا به شرط یافتن محصول جایگزین، آیا تحدید سطح زیر کشت طالبی و افزایش سطح زیرکشت محصول جایگزین منجر به افزایش شدید قیمت طالبی و تنزل شدید قیمت محصول جایگزین در بازار نشده و کشاورز و مصرف کننده را توامان متضرر نخواهد کرد؟ پاسخ متاسفانه مثبت است.
او بیان نمود: نباید از نظر دورداشت که سوق دادن یک کشاورز که چندین سال در زمینه کشت طالبی شاغل بوده و صاحب تجربیات باارزش و منحصر به فردی در کشت این محصول است به سمت کشت محصول جایگزین که هیچگونه تجربه ای در کشت آن ندارد اساسا سبب متضرر شدن او خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه ثابت نگهداشتن سطح زیرکشت این محصول به همان میزان سال قبل، راه حل دیگر ارائه شده از طرف منتقدان است، اظهار داشت: اگر افزایش ۱۰ درصدی سطح زیرکشت این محصول امسال و قیمت آن در بازار را در نظر بگیریم آنگاه باید بدنبال پاسخی برای این پرسش باشیم که عدم افزایش سطح زیر کشت این محصول امسال آیا منجر به گرانتر شدن آن در بازار نمی شد؟ پاسخ اساسا مثبت است. ضمنا اگر گذری بر مراکز عرضه میوه و تره بار در سطح شهر داشته باشیم و قیمت میوه هایی از قبیل گیلاس، زردآلو، هلو، شلیل و... را مشاهده نماییم، طالبی در زمره میوه ای سهل الوصول از حیث قیمت نمایان خواهد شد که تهیه آن برای مردم شهری که عمدتاً در بخش کارگری و کارمندی شاغل هستند امکانپذیر خواهد بود و ازاین رو ممانعت از افزایش تولید این محصول منجر به افزایش قیمت آن شده و امکان تهیه آن خارج از توان خیلی از خانوارها قرار خواهد گرفت.
وی خاطرنشان کرد: هرچند می توان با اتخاذ روش های نوین کشت و مدیریت آب، نسبت به کاهش مصرف آب و افزایش عملکرد در واحد سطح این محصول اقدام نمود تا نیازی به افزایش سطح زیر کشت نباشد و صد البته با حل بحران آب در سطح کلان مملکت، افزایش ۱۰ درصدی سطح زیرکشت یک محصول در یک شهرستان، موضوع چندان قابل اعتنایی نخواهد بود و به قول شاعر "ای سلیم آب ز سرچشمه ببند."
به گزارش نیو باکس به نقل از ایسنا، تحقیقات فائو (سازمان کشاورزی ملل متحد) اعلام نموده است، ایران رکورددار تولید محصولات کشاورزی با نیاز آبی بالا در جهان است و متاسفانه بیشترین محصولات از این دست مانند هندوانه، طالبی، خربزه، گندم و... در استانهای کم آب و درگیر با پدیده خشکسالی کشور نظیر استان مرکزی، فارس، کرمان و... کشت می شود و در استان مرکزی نیز بیشترین سطح کشت محصولات کشاورزی متوجه ساوه و زرندیه با پایین ترین میزان نزولات آسمانی است.
از اظهار نظرات کارشناسان حوزه کشاورزی و آب اینطور استنباط می شود که باوجود تنش های آبی، نمی توان در شرایط اقتصادی کشور و به ده ها دلیل دیگر همچون معیشت و امرار معاش کشاورزان بی خیال کشت صیفی جات و محصولاتی نظیر طالبی، هندوانه و... آن هم در شهر کم آبی نظیر ساوه شد که به نظر می آید تا زمانی که زیرساخت های لازم برای ارتقای کشاورزی سنتی به نوین در ایران فراهم نشده باشد چاره ای جز این نیست. با این وجود باید کلاه خودرا قاضی نماییم و لحظه ای با خود بیندیشیم که در چنین شرایطی که با بحران کمبود آب مواجه هستیم باید تا حدودی ترمز کشت محصولات آب بر را بکشیم و نه فقط سطح زیر کشت را افزایش ندهیم بلکه آنرا محدودتر نماییم و مراقب باشیم که شاید برای آیندگان آبی نباشد.




منبع:

1400/04/20
13:21:40
5.0 / 5
1173
تگهای خبر: ابزار , اقتصاد , بازار , بانك
این مطلب نیوباکس را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۱ بعلاوه ۲
نیو باکس
newbox.ir - تمامی حقوق نیو باكس محفوظ است

نیو باكس

بسته بندی و جعبه