انتقاد یك استاد دانشگاه از وضعیت مركز توسعه مكانیزاسیون وزارت جهاد كشاورزی؛ مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی یا بنگاه توزیع و فروش ماشین های کشاورزی؟ البرز عضو هیئت علمی دانشگاه علوم تحقیقات تهران و دکترای تخصصی ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون اظهار داشت: صرف فروش یا پیش فروش تراکتور به کشاورزان آن هم بدون در نظر گرفتن شرایط فنی، اقتصادی و زراعی مناطق مختلف کشور هیچگاه معیاری صحیح و علمی بعنوان ارتقای شاخصهای مکانیزاسیون کشور نیست. محمد قهدریجانی در گفت و گو با ایسنا اظهار داشت: مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی بعنوان متولی اصلی مدیریت کلان و توسعه مکانیزاسیون هم اکنون فقط به بنگاهی جهت توزیع و فروش تراکتور و ادوات کشاورزی تبدیل گشته است. وی ادامه داد: این مساله در حالی است که این مرکز بعنوان یکی از مراکز مهم سیاستگذاری، مدیریت کلان و تدوین چشم اندازهای کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت بزرگترین و با اهمیت ترین بازوی فنی وزارت جهاد کشاورزی است. با بررسی شعارهای مدیران این مرکز هم اکنون می توان با قاطعیت بیان کرد که این مرکز به پایین ترین سطح ممکن از زمان تاسیس (۱۳۷۲) تا کنون تنزل پیدا کرده است.وی در تعریفی کوتاه از مکانیزاسیون کشاورزی عنوان کرد: مکانیزاسیون به مدلول کاربرد تکنولوژی مناسب در کشاورزی با هدف افزایش راندمان در تولید است. افزایش راندمان با افزایش تولید در واحد سطح و یا کاهش هزینه ها به ازای سطح تولید ثابت و یا هر دو بصورت همزمان صورت میگیرد. باتوجه به تعریف مکانیزاسیون کشاورزی می توان دریافت که الزاماً تکنولوژی مناسب، تکنولوژی های به روز، پیشرفته و با پیچیدگی های زیاد نیست به نحوی که کافیست این تکنولوژی ما را به اهداف مورد نظر مکانیزاسیون نزدیک کند. بدین سبب هرگونه استفاده ماشین و ادوات بدون دسترسی به اهداف تعریف شده ما را از نقش مکانیزاسیون در توسعه کشاورزی دور خواهدنمود.صرفاً فروش تراکتور به کشاورز معیار مناسبی برای ارتقای شاخص مکانیزاسیون نیستبه گفته این استاد دانشگاه مکانیزاسیون، کشاورزی جنبه های فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد. بدین سبب هر گونه انتخاب نیرومحرکه ها (اعم از تراکتورها، کمباین ها و غیره) باید برمبنای بررسی های علمی و فنی باشد.وی افزود: تعیین تعداد تراکتورهای مورد نیاز یک مزرعه، منطقه، استان و حتی کشور با بهره گیری از فاکتورهای کاملا علمی و باتوجه به وضعیت کشت محصولات، الگوی کشت، نوع محصولات، تقویم زراعی، دوره یا دوره های پرترافیک کاری، نوع تراکتورها، توان کششی و مالبندی تراکتورها، نوع ادوات مورد نیاز، ظرفیت های زراعی، راندمان زراعی ادوات و دنباله بندها و سایر عوامل فنی مورد محاسبه قرار می گیرد.قهدریجانی اضافه کرد: بدون شک نیاز به تراکتور بعنوان قلب محرک و تپنده عملیات های مکانیزه کشاورزی برای توسعه مکانیزاسیون هر کشوری لازم است. اما نکته حائز اهمیت این است که صرف فروش یا پیش فروش تراکتور به کشاورزان آن هم بدون در نظر گرفتن شرایط فنی، اقتصادی و زراعی مناطق مختلف کشور هیچ گاه معیاری صحیح و علمی بعنوان ارتقای فاکتورهای مکانیزاسیون کشور نیست. تراکتورها بدون نیازسنجی های میدانی و مزرعه ای و بدون در نظر گرفتن نیازهای دنباله بندهای متناسب با آنان و حتی بدون در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و اقتصادی کشاورزان در کشور توزیع می شود. این که کشور ما قادر به تهیه و تامین تراکتورهای مناسب با خاصیت های فنی خوب است جای خوشی و افتخار دارد اما از آنجا که کشاورزی یک میدان اقتصادیست هیچ گاه نباید انحصار را جایگزین رقابت کرد. انتخاب، حق کشاورزان است. وی افزود: وقتی صحبت از توسعه می شود جنبه کمی و کیفی مد نظر است و فقط به مفهوم افزایش یک کالا نیست بلکه جنبه های کمی و کیفی مسئله بصورت همزمان انجام می شود. بدین سبب نباید رشد را با توسعه اشتباه گرفت. رشد جنبه کمی و توسعه جنبه کیفی دارد. ممکنست قبول نماییم که بوسیله افزایش تعداد تراکتورهای کشور بوسیله جذب تسهیلات بانکی، شاخص ضریب مکانیراسیون را افزایش و یا رشد داده ایم اما هیچ گاه این مسئله به تنهایی نمی تواند شاخص و معیاری برای ارتقا و توسعه فاکتورهای مکانیزاسیون باشد. اتفاقی که هر از چندگاه از طرف مسولان مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی (مسولان بجا مانده از دولت های یازدهم و دوازدهم تا کنون) بصورت شعارگونه و تبلیغات فراوان بارها و بارها تکرار و تکرار و تکرار می شود.مدیریت نادرست و سلیقه ای مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزیوی اضافه کرد: به این نکته باید توجه کرد که اگر مسائلی همچون ایجاد شرایط کار و انجام عملیات برای تراکتورهای خریداری شده توسط کشاورز به جهت بازپرداخت اقساط تراکتورهای خریداری شده و یا عدم تامین ادوات کشاورزی مورد نیاز فراهم نشود، بعد از گذشت زمان (کوتاه مدت و میان مدت) ضربات جبران ناپذیری به بدنه کشاورزی و کشاورزان وارد خواهد آمد. ساخت و ارائه تراکتور وظیفه سازندگان داخلی و تامین کنندگان و مدیریت توزیع و افزایش راندمان تولید از طرف بهره برداران وظیفه مرکز توسعه است. درباب تولید و تامین علی رغم مشکلات کلان اقتصادی کشور، بنظر می رسد مشکلات کمتر است اما مدیریت ناصحیح و سلیقه ای مرکز توسعه در طول سالهای اخیر وضعیت مکانیزاسیون کشور را گرفتار بحران عملی کرده است. وی ادامه داد: مسئله جذب خط اعتباری تسهیلات، نهایت کاری بوده است که در مرکز توسعه مکانیزاسیون در طول سالهای قبل صورت گرفته است. البته چنان که بیان شد این اقدام در ظاهر مثبت است اما جنبه های مغفول مدیریتی همچون عدم نیازسنجی ها و نبود آموزش های مناسب سردرگمی های مختلفی در وضعیت مکانیزاسیون کشور ایجاد کرده است. این مسئله حتی منجر به عدم مدیریت یکنواخت و همگن در شاخص ضریب مکانیزاسیون در استانهای مختلف شده است.مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزان را گرفتار سردرگمی کرده اند!وی با اشاره به تاکیدات وزیر جهاد کشاورزی درباب کمک به وضعیت کشاورزی و پشتیبانی از کشاورزان و بهره گیری از تکنولوژی های مناسب در تولید اظهار داشت: مدیران این وزارتخانه در مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی با اعمال سیاست های اشتباه و غیر علمی کشاورزان کشورمان را گرفتار سردرگمی و نگرانی های شدید کردند. توزیع تراکتور به بدترین نحو ممکن و با حداقل معیارهای زراعی، فنی و اجتماعی صورت گرفته است.وی افزود: بنظر می رسد باتوجه به عدم آگاهی و تسلط بر مباحث علمی و فنی از طرف مسولان تصمیم گیر در این مرکز، همه پتانسیل های موجود صرف ورود به مسئله فروش تراکتور و ادوات شده است. این در حالیست که در شرح وظایف این مرکز ۱۷ عنوان وظیفه بصورت مشخص آمده است. بنظر می رسد کوتاه ترین و پرنفوذترین ابزار سیاسی جهت ابراز توانایی به مدیران رده بالا و مخدوش کردن افکار عمومی جامعه کشاورزی کشور، همین مسئله است. وضعیت نابسامان فعلی در پایین ترین سطح ممکن از کارهای مرکز جایی مشخص می شود که در طول سالیان دهه ۷۰ و ۸۰ با وجود مدیران، متخصصان و کارشناسان خبره آن مرکز، برنامه های مدون کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت بر پایه مطالعات علمی و برمبنای خرد جمعی و با در نظرگرفتن نظرات اساتید دانشگاه و متخصصان مراکز تحقیقاتی گردآوری شده بود. نتیجه نیز ارتقای کمی و کیفی تولید محصولات و همین طور در سالهای خودکفایی محصولات راهبردی نمایان شد.با آمارهای به ظاهر زیبای فعلی باید کشورهای همسایه را هم تحت پوشش می دادیم!وی افزود: این در حالیست که در یک دهه گذشته با شعارها و آمارهای به ظاهر زیبا از طرف مرکز توسعه، اکنون باید علاوه بر مکانیزاسیون کشاورزی ایران، کشورهای همسایه نیز تحت پوشش مکانیزاسیون قرار می گرفتند. باتوجه به شناختی که در طول دو دهه گذشته از مرکز وجود دارد، معتقدم بهترین، باسوادترین ترین و دلسوزترین کارشناسان ماشین ها و مکانیزاسیون در این مرکز حضور دارند و بهترین اتفاق این مرکز حضور این افراد متخصص است. اما به وضوح مشخص است مدیریت سلیقه ای، کاملاً غیر علمی و شعار محور این مرکز، پتانسیل بالقوه نیروی انسانی را که روزگاری سند مکانیزاسیون برای کشور تدوین می کردند و بازوی توانای فنی وزارت جهاد کشاورزی بودند از بین برده است. مدیریت کلان مکانیزاسیون کشاورزی کشور در یک دهه گذشته جز کارهای رسانه ای بوسیله ایجاد آمارهای عجیب و البته با قالبی زیبا، هیچ تاثیری در افزایش راندمان پایدار تولید محصولات کشاورزی نداشته است.به گفته قهدریجانی اگر به تاریخ یک دهه گذشته مرکز نگاهی بیندازیم و شعارها و آمار اعلامی مدیریت مرکز توسعه مکانیزاسیون را بررسی نماییم، به آسانی در می یابیم با وجود شعارها و با افزایش فروش تراکتور، وضعیت تولید، کشاورزی و وضعیت اقتصادی کشاورز تفاوتی نداشته است.چطور ضریب مکانیزاسیون بالا رفته اما تولید محصولات کشاورزی کمتر شده است؟!وی با انتقاد از این شرایط اظهار داشت: مگر می شود که ضریب مکانیزاسیون را افزایش دهید و در تولید تفاوتی ایجاد نشود و حتی کاهش هم وجود داشته باشد. این مساله نشان دهنده این مسئله است که اساسا در عمل هیچ پیشرفت موثری صورت نگرفته بلکه در وضعیت مختلف پسرفت های اساسی در مکانیزاسیون کشاورزی کشور صورت گرفته است. این پسرفت در وضعیت تعاونی ها و تشکل ها نیز وجود داشته است. مگر می شود با وجود مکانیزاسیون صحیح و راندمان و توزیع علمی و مناسب ماشین آلات در کشور قیمت محصولات کشاورزی اینچنین افزایش پیدا کند؟ البته که فقط ورود ماشین در مزرعه این مسئله را حل نمی نماید. اما مدیریت مکانیراسیون چه جایگاهی دارد؟این پژوهشگر دانشگاه افزود: آموزش بهره برداران، سازندگان و کاربران ماشین ها که زمانی از با اهمیت ترین وظایف مرکز بود، در ۱۰ سال قبل کاملاً به فراموشی سپرده شده است. امروزه با وجود مکانیزاسیون در مزرعه، هزینه های تولید برای کشاورزان (با احتساب تورم نقطه ای یا متوسط) کاهش نیافته است. دخالت در نظام قیمت های ماشین ها و ادوات کشاورزی و برهم زدن تعادل عرضه و تقاضا در بازار و اعمال سلیقه و ایجاد رانت در توزیع ماشین ها و ادوات کشاورزی سبب شده تا سازندگان و تامین کنندگان ماشین ها و ادوات کشاورزی کشور در اثر مدیریت سلیقه ای و ناصحیح مرکز بوده، روز به روز دلسردتر شوند. مگر می شود در کشور بزرگ ایران که بیش از ۵۰۰ واحد تولید ادوات کشاورزی مشغول به فعالیت هستند، تسهیلات و امکانات و رانت برای یک عده مشخص شود.این استاد دانشگاه اظهار داشت: در کشورهای توسعه یافته صنعتی و کشاورزی، اتحادیه ها، انجمن ها و تشکل ها بزرگترین بازوان اجرائی دولت ها در اجرای کشاورزی مکانیزه محسوب می شوند و نکته جالب و البته تاسف انگیز اینجاست که این تشکل ها و انجمن ها و اتحادیه در کشور ما مورد غضب و ظلم برخی مدیران دولتی قرار گرفته اند. وزیر محترم جهاد کشاورزی، از بدو قبول مسئولیت نسبت به فعال سازی و پشتیبانی از این تشکل ها در همه حوزه های کشاورزی تاکید داشته اند، اما مرکز توسعه مکانیزاسیون خلاف نظر و استراتژی وزارت عمل می کند. این همه اعتماد بنفس از کجا آمده است؟ قهدریجانی با اشاره به این که این مرکز در گذشته یکی از متولیان اصلی در توسعه خدمات تعاونی و شرکت های خدمات مکانیزه بود، اظهار داشت: در ۱۰ سال قبل با مدیریت نادرست، عدم پیگیری های مناسب استانی و عدم فهم صحیح از وجود باارزش تعاونی ها در زمینه مکانیزاسیون کشاورزی، به مفهوم واقعی این شرکتها و تعاونی ها به ورطه نابودی کشیده شده است. برخلاف سفارش اکید وزیر جهاد کشاورزی در مورد پشتیبانی از توسعه تشکل ها و تعاونی ها در زمینه کشاورزی مرکز توسعه مکانیزاسیون بوسیله عدم پشتیبانی از تشکل های خصوصی و تعاونی ها یکی از اصلی ترین موانع توسعه تشکل های مکانیزاسیون است.الان نبود مرکز مکانیزاسیون برای کشاورزان بهتر استوی با اعلان اینکه مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی بزرگترین عامل بازدارنده در توسعه مکانیزاسیون کشاورزی کشور است، اشاره کرد: اگر چنین مرکزی (البته با سازوکار های مدیریتی فعلی) وجود نداشته باشد، کشاورزان به تنهایی بهتر می توانند به تامین تراکتور، ادوات و افزایش راندمان تولید بوسیله عرضه و تقاضا در بازار مصرف بپردازد.وی افزود: یکی از بخش های این مرکز توسعه، مرکز تست ماشین های کشاورزی کرج است. این مرکز که بعدها به گروه آزمون و استانداردسازی تغییر نام یافت، یکی از با اهمیت ترین و فنی ترین مراکز وزارت جهاد کشاورزی بوده است. چنانکه از گذشته و به ویژه در دهه ۶۰ و ۷۰ اوج کارهای خودرا با وجود کارشناسان خبره و متخصصین مربوطه، بوسیله سیاست گذاری ها و تدوین استانداردهای آزمون انجام داده است. به نحوی که در اوایل دهه ۷۰، تدوین استانداردها برای بیش از ۲۵ آزمون تخصصی در این مرکز انجام می شده است. در دهه ۸۰ دوره های آموزشی بسیار زیاد شد و اعتماد به بخش خصوصی بسیار افزوده شد. کمک و راهنمایی به بخش های خصوصی صورت گرفت اما در دهه ۹۰ این مرکز تست به یکی از ضعیف ترین مراکز انجام تست ماشین های کشاورزی در طول دوران خود مبدل شد.عضو هیئت علمی دانشگاه علوم تحقیقات تهران افزود: ۲۵ آزمون تخصصی به کمتر از هشت مورد آزمون تبدیل گشته است. کارشناسان خبره و متخصص و فنی در این مرکز توسعه در طول این زمان هرکدام به نحوی کنار گذاشته شده اند. هر چند این مرکز اکنون نیز از تعداد کارشناسان کم اما پرتلاشی بهره می برد که هر کدام سهم مهمی در ارزیابی و ارتقای بهتر کیفیت ادوات ایفا می کنند.وجود تعارض منافع در مرکز مکانیزاسیونوی با اعلان اینکه یک مشکل اساسی و بنیادی این مرکز را فرا گرفته، اظهار داشت: تعارض منافع بزرگترین آفت این مرکز قدیمی و مهم کشور است و بدون شک بزرگترین خیانت به تولیدکنندگان زحمتکش و کشاورزان کشورمان است. تعدادی از مدیران مسئول این مرکز که خود متولی بررسی و نظارت کیفی نیرومحرکه ها و ادوات کشاورزی کشورند، از تولید کنندگان و تامین کنندگان ادوات مختلف کشاورزی در کشور می باشند. اساسا این اتفاق دل همه کشاورزان و تولید کنندگان و سازندگان کشور را به درد می آورد. چطور می شود که مسئول نظارت بر آزمون ماشین های کشاورزی و مسئول هماهنگی درج نام ادوات کشاورزی در سامانه مربوط به دریافت تسهیلات بانکی، خود یک تولید کننده و تامین کننده در این صنعت باشد. این کار را می توان اینطور شبیه سازی کرد که همزمان فردی در لیگ برتر فوتبال هم داور باشد هم تیم فوتبال داشته باشد. مشکل به همین جا ختم نمی گردد. توزیع غیر یکنواخت و کاملا سلیقه ای درخواست کنندگان آزمون و حمایت های یکجانبه از برخی شرکت های همکار آزمون، روح بی عدالتی و یأس و نامیدی را برای سایر شرکت های همکار در سراسر کشور ایجاد کرده است. مجموع این اتفاقات، گروه آزمون و استانداردسازی مرکز مکانیزاسیون را به یکی از ضعیف ترین، بی اثرترین و نامطمئن ترین بخش های مرکز توسعه مکانیزاسیون تبدیل نموده است.قهدریجانی افزود: امروزه مکانیزاسیون کشاورزی نه فقط کمکی به تولید و کمک به کشاورزی نیست بلکه یکی از فاکتورهای مهم در تخریب آرامش کشاورز بوسیله سازوکارهای ناصحیح و مدیریت های سلیقه ای و غیرعلمی شمرده می شود.قهدریجانی در ادامه ضمن انتقاد از شعارهای تکراری افزایش فاکتورهای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی توسط مسئولان مربوطه بیان کرد: از بین فاکتورهای علمی و فنی که کشورهای توسعه یافته آنرا مبنای ارتقا و توسعه مکانیزاسیون می دانند، فقط یک شاخص (افزایش ضریب مکانیزاسیون بوسیله افزایش تراکتور) نمی تواند بیان کننده توسعه شاخص ها باشد. بدین سبب شعاردادن و تیتر خبر زدن های تکراری ممکنست برای ارائه گزارش عملکرد مدیران رده بالا مناسب باشد اما نکته حائز اهمیت این است که در مزرعه و برای وضعیت کشاورز هیچ تاثیر مثبتی نداشته است.وی افزود: باتوجه به فاکتورهای کاربردی، علمی و هدفمند موجود در علم مکانیزاسیون کشاورزی همچون ضریب توان اجرائی بالقوه و بالفعل تراکتور و نیرومحرکه ها، ظرفیت مکانیزاسیون عملیات های مختلف کشاورزی، ظرفیت موثر مزرعه ای ادوات، راندمان های زراعی نیرومحرکه ها و ادوات، فاکتورهای مدیریت مصرف انرژی (بهره وری و راندمان انرژی) و غیره، می توان به نتایج بمراتب علمی، درست و واقعی در مکانیزاسیون کشور دست یافت. در صورتیکه حدود یک دهه است با شاخص ضریب مکانیزسیون (اسب بخار در هکتار) شعار توسعه می دهند.این استاد دانشگاه با انتقاد از این که مسئولان کلان مکانیزاسیون کشور، فهم صحیح و علمی از فاکتورهای معتبر، به روز، کاربردی و پایدار مکانیزاسیون در تولید ندارند، اظهار داشت: البته که درک صحیح از این شاخص ها مستلزم تحصیلات پایه ای در رشته مهندسی ماشین های کشاورزی است و این امر طبیعی است که مدیری که سطح پایه تحصیلاتش در رشته کارشناسی زراعت است هیچ گاه نمی تواند مسائل فنی همچون توان، نیرو، کشش، نیرو محرکه ها، فشردگی خاک و مقاومت های خاک را بصورت عمیق تحلیل کند. مگر این که از مشاوران متخصص بهره مند باشد که گویا از همه نوع مشورتی نیز این مدیران با اعتماد بنفس بالا بیزارند.قهدریجانی در آخر عنوان کرد: امیدوار هستم با وجود تشکیل دولت جدید و حضور دکتر ساداتی نژاد بعنوان وزیر جهاد کشاورزی و نگاه خاص ایشان به مسئله رفع مشکلات کشاورزان بصورت اساسی و پایه ای زمینه برگشت مجدد قدرتمندانه و توانای مرکز توسعه مکانیزاسیون بعنوان با اهمیت ترین بازوی فنی وزارت جهاد کشاورزی با تغییر سازوکارهای مدیریتی نابسامان فعلی فراهم گردد. 1400/08/16 13:20:55 5.0 / 5 715 تگهای خبر: ابزار , استاندارد , اقتصاد , بازار این مطلب نیوباکس را پسندیدید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط کدام استانها کمترین سهم از تبدیل مجوزهای صنفی دارند؟ طلای جهانی باردیگر از جا برخاست قیمت طلا و سکه 29 فروردین 1403 اعلام لیست مجوزهای کسب وکار تاییدمحور نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۹ بعلاوه ۱