گزارش خبرگزاری مهر؛

شاهوار همچنان در ورطه نابودی، اولتیماتوم ها هم شوخی بودند

نیو باكس: با وجود گذشت ماه ها از اولتیماتوم فرمانداری شاهرود و مركز پژوهش های مجلس در خصوص عدم پایبندی معدن بوكسیت شاهوار به تعهدات، این كانون آب ساز و زندگی بخش منطقه در ورطه نابودی كامل است.

خبرگزاری مهر، گروه استان ها: ابوالفضل بنی هاشمی: بهره برداری از منابع موردنیاز كشور در امتداد حركت چرخ اقتصاد مملكت دارای اهمیت است اما هیچ جای ایران اسلامی معدنی برپا نمی گردد مگر قسمتی از محیط زیست نابود گردد پس در این مچ اندازی تاریخی بین محیط زیست و معادن كدام یك پیروز می شود و یا به عبارت دیگر كدام یك در ارجحیت هستند.
صدای خرد شدن سنگ های كوه شاهوار شاهرود سال ها است زیر پای بولدوزرها شنیده می شود اما چه بسیار شاهوارهایی در استان سمنان هستند كه جراحت معدنكاری بر تنشان نشسته است. شاهوار نمونه ای استثنایی از مشاركت سازمان های مردم نهاد، مردم و رسانه ها بود كه نابودی محیط زیست را به جهانیان مخابره كرد اما خیلی از معادن استان سمنان مانند كوه گرو در میامی، سلیس سمنان و... هستند كه نابودی محیط زیست در آنها به راحتی رقم می خورد و كسی هم به آنها توجهی ندارد اما از طرف دیگر بسیاری باز معتقد هستند این تخریب ها لاجرم برای توسعه كشور نیاز است و اگر یك كوه هم نابود شود در ازای آن هزاران نفر مستقیم و غیرمستقیم از این فرآورده های معدنی نان می خورند و چرخ اقتصادی كشور چرخیده می شود.

معدن یا زندگی كدام یك؟
سال ها است معدن زغال سنگ در جنگل اولنگ شاهرود، شیره جان مام طبیعت را می مكد و ده ها درخت را خشكانده است تا هزاران نفر نان خودرا از معادن و مشاغل در رابطه با آن درآورند اما كدام یك بالاخره در ارجحیت هستند آیا باید صرفاً معادن را داشت و یا صرفاً به محیط زیست نگاه كرد؟
ابتدا باید گفت اگر یك كامیون زغال سنگ از دل اولنگ شاهرود یا طزره دامغان استخراج شود از همان ابتدا زنجیره اشتغال زایی آن ایجاد می شود یعنی كارگران درون تونل، حمل ونقل، پدر كردن و سورت بندی، انتقال و فرستادن به اصفهان، استفاده در كوره ذوب آهن، تهیه شمش آهن و فرستادن آن به كارخانه ها و تبدیل آن محصول به مایحتاج مملكت و درنهایت فروش آن توسط مردم... این یك دایره عظیم از اشتغال و دارایی را به وجود می آورد كه شاید كسری از جمعیت ایران اسلامی از آن ارتزاق كنند پس در این وادی باید تاكید نماییم كه اهمیت معادن بر اشتغال و اقتصاد بر هیچ كس پوشیده نیست.
نكته قابل ذكر در اینجا عدم وجود عزم دولت مردان در كاهش تخریب های معدن بوكسیت تاش شاهرود است امروز همه بار اعتراض به این معدن بر دوش سازمان های مردم نهاد حامی طبیعت فعال در شاهرود و مردم دلسوز این شهرستان است و علناً دولتمردان به نظاره نشسته اند، انتقادی از شروع ایجاد این طرح باز مطرح بود و در عین ناباوری این سكوت منجر شده تا معدن مجوزش را برای ۱۰ سال دیگر تمدید كند و اگر مسئولان با این درخواست موافقت كنند علناً باید گفت شاهوار نابود می شود.
كاهش برف چال ها در شاهوار
حنیف رضا گلزار كنشگر طبیعت و كارشناس درباره شاهوار می گوید: این معدن قسمتی از نیازهای كشور به ماده خام بوكسیت را تأمین می كند و در كارخانه مقصد اشتغال زایی هم دارد ولی در آینده ای نه چندان دور آثار زیان بار زیستی آن متوجه مردم شاهرود و بسطام خواهد بود، چراكه شاهوار بزرگ ترین كانون آب ساز منطقه است. اصولاً تولید آب شیرین در فلات مركزی ایران وابسته به كوه هایی با بلندی بیشتر از سه هزار و ۵۰۰ متر است كه خوشبختانه این موهبت الهی به شاهرود باز ارزانی شده است. برف چال های شاهوار سهم غیرقابل انكاری در تقویت آبخوان های دشت بسطام و شاهرود بعنوان قطب جمعیتی استان دارند. با عنایت به بحران ملی و منطقه ای آب، باید از این كانون آب ساز حراست ویژه می شد ولی افسوس كه به نام صنعت و معدن در حال نابودی آن هستیم.
وی می افزاید: تصویربرداری هوایی ستاد مردمی حفاظت از طبیعت شاهرود پارسال بیان كننده كاهش چشم گیر سطوح پوشیده از برف در بلندی های شاهوار است. سطوحی كه سپس حذف پوشش گیاهی، یا تبدیل به جاده شد یا بار كامیون می شود؛ این مساله ضریب نفوذ آب در خاك و بستر كوه را كاهش داده و خطر سیل گیری روستای تاش و... را هم به شدت بالا می برد.
وی می گوید: متأسفانه برنامه ریزان و تصمیم گیران از یك سو منابع و كانون های طبیعی تولید آب شیرین را از بین می برند و از طرف دیگر با صرف هزاران میلیارد پول و ایجاد تنش های اجتماعی به دنبال انتقال آب از استان های شمالی به سمنان هستند.

معدنكاری به چه قیمت؟
اما سوژه این است كه طبیعت هم دارای اهمیت است، مگر می توان بدون درخت زندگی كرد؟ قطع یك درخت هم به دنبالش هزاران نفر را درگیر خواهد ساخت، برای مثال قطع درختان سستی خاك را به همراه دارد، سستی خاك سبب هدایت آب های سطحی و نه جذب آنها می شود و درنتیجه افت منابع آبی را شاهد خواهیم بود، درنتیجه آینده نسل بشر و حیات وحش در یك منطقه تهدید می شود و پس دو سمت معادله را باید دارای اهمیت دانست اما پرسش اصلی در استان سمنان این است آیا معدن كاری به هر قیمت؟
الهام طبسی كارشناس محیط زیست به خبرنگار صدای سمنان می گوید: محیط زیست دارای اهمیتی بسزایی است، مضافاً بر اینكه تخریب هایش برای معدن كاری نمونه ای از خودخواهی نسل بشر در دوره كنونی است، با یك مثال این مساله را تكمیل می نماییم همانطور كه می دانیم درخت اورس سالانه تنها دو میلی متر بلند می شود پس یك او رس ۲۵۰ سانتی متری بالقطع سده ها سال عمر دارد پس یعنی اگر الان نهال یك او رس در منطقه ای مساعد مثلاً شمال شاهرود و یا دامغان كاشته شود شاید هفت قرن دیگر به میزان ۲۵۰ سانتی متر رشد كند درنتیجه ما اگر درخت در حال رشد را در سال صدم قطع نماییم عملاً از چوب آن برای یك نیاز فردی بهره برده ایم و دنیا را از داشتن آن درخت به مدت قرن ها محروم كرده ایم.
وی می گوید: معدن كاری هم همین است امروز ما نیاز یك نسل بشر را برای تولید یك قطعه آهن مثلاً بدنه ۱۰۰ ماشین لباسشویی خانگی تأمین می نماییم بدون اینكه به ما مربوط باشد كه این منابع معدنی برای نسل های آتی هم باید باشد یا خیر! چرا ما محیط زیست را فدای خواسته های یك نسل از بشر می كنیم؟ اگر این صرفه اقتصادی نام دارد پس ۲۰۰ سال آینده كه هیچ ماده معدنی در استان نیافتیم باید چه كنیم؟ این است كه ما می گوییم مگر منابع معدنی متعلق به همین نسل ما است كه آنرا تمام و كمال مصرف كنیم؟ و بجای اینكه میراث طبیعی را برای آیندگان باقی بگذاریم منابعشان را هم از آنها گرفته ایم! این آینده نگری نیست.
تخریب ها وحشتناك است
دیگر فعال محیط زیست باز می گوید: تخریب معادن بر محیط زیست وحشتناك است شما الان اگر به شاهوار شاهرود سفری كنید متوجه می شوید كه نابودی این كوه كاملاً رقم خورده است آن هم برای چه؟ تغذیه كارخانه آلومینیوم كه اصلاً در درون استان سمنان هم نیست! و سابقاً بوكسیت خودرا از دیگر جاهای ایران و حتی آفریقا باقیمتی پائین و بدون این حجم از تخریب محیط زیست وارد می كرد.
محمود بنی عامری می گوید: بوكسیت شاهوار را پاك تراشی كرده و درنتیجه گرادیان هوا (اختلاف دمای بین روز و شب) به سبب این تخریب شاهوار كه تمام سال بر روی آن برف است، بر هم می خورد یعنی ۵۰ سال بعد در شاهرود اختلاف فاحش دما بین روز شب سبب بیابانی شدن این شهر شده و باید منتظر خالی شدن این شهر ماند چراكه دیگر جایی جهت زندگی بشر در آن نخواهد بود.
وی اضافه كرد: مردم با جستجوی كلمه گرادیان در اینترنت می توانند به معنای آن اشراف پیدا كنند، این امر در شاهرود و بسیاری نقاط استان رخ داده است، برای مثال شاهوار را یك جایخی یخچال بدانید كه با سرمای تولیدی اش میوه های درون یخچال را هم محفوظ می دارد حال فرض كنید این جایخی را تخریب كنید آیا میوه سالمی در درون یخچال باقی می ماند؟ درنتیجه ما معتقد هستیم معادن به حیات بشری و جانوری ضربه می زند و با میلیاردها تومان ارزآوری و ده ها هزار اشتغال زایی نمی صرفد.

نظرهای مخالفی هم وجود دارد
میرمحمد عرب عامری فعال معدنكاری در استان سمنان می گوید: معادن كاری امروز سفره ارتزاق هزاران نفر را تأمین می كند به عبارت دیگر ارتزاق هزاران نفر انسان به این امر بستگی دارد مضافاً بر اینكه بالاخره ذاتاً معدنكاری تخریب را به دنبال دارد اما تخریبی كه به دنبال آن آبادانی بیشتر برای شهرها و اقتصاد كشورمان را به دنبال دارد.
وی می گوید: ما نمی توانیم بگوییم به واسطه اینكه چهار درخت قطع می شوند هزاران نفر بیكار بمانند این ظلم بیشتری در حق بشریت است تا تخریب محیط زیست علاوه بر این معادن این گونه هم نیستند كه تمام محیط زیست را تخریب كرده و سپس مدتی به حال خود رها كنند، قوانین و مقررات سفت و سختی در این زمینه وجود دارد كه معادن باید محیط زیست را به حال اولش بازگردانند و بعد كار را رها كنند.
این معدن كار سمنانی معتقد می باشد تخریب ها اولاً آن قدر نیستند كه حیات بشری را به خطر بیندازند و نهایتاً به تخریب چندگونه گیاهی ختم می شوند كه آنرا باز دوباره می توان احیا كرد و در وهله دوم معادن آن قدر ذخایر دارند كه برای ۲۵ سال و یا ۳۰ سال به اتمام نرسند پس نباید نگران آیندگان باز بود.
ترمیم محیط زیست با درآمدهای معدنی
حشمت الله عسگری معاون استاندار سمنان باز دراین باره می گوید: یك درصد درآمد معدنكاری كه فعالیت آنها توأم با ضرر و زیان به محیط زیست باشد باید صرف ترمیم زیرساخت های موجود شود، ما معتقد هستیم كه معادن نقش مهمی در اقتصاد دارند اما دراین بین نباید ملاحظات زیست محیطی را نادیده گرفت.
وی می گوید: با عنایت به اینكه فعالیت معدنی با تخریب محیطی همراه می باشد پس در این كمیته بر این اساس تصمیم گیری شد تا خسارات زیست محیطی معادن بررسی و از محل درامد معدنكاری تأمین شود.
معاون استاندار سمنان بابیان اینكه تیمی متشكل از دستگاه های اجرایی مرتبط مسئول تعیین میزان خسارت زیست محیطی فعالیت های معادن خواهند بود، اظهار داشت: سپس تشكیل كمیته پرونده برای تصمیم گیری به شورای برنامه ریزی استان فرستاده می شود.
عسگری بابیان اینكه مشكلات فعالیت شركت های معدنی استان سمنان موردمطالعه قرار می گیرد، افزود: در این كارگروه ها می كوشیم تا ضمن احصا مشكلات برای حل مشكلات معادن باز راهكارهای لازم اتخاذ شود.

ارتزاق هزاران نفر از طریق معدن
بهروز اسودی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سمنان باز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینكه ۵۹۰ واحد معدنی در استان فعال می باشند، می گوید: ارتزاق هزاران نفر در استان سمنان به این امر بستگی دارد مضافاً بر اینكه معادن باید مقررات محیط زیستی را رعایت نمایند.
وی می افزاید: این مساله را باز باید تاكید كرد كه معادن پسش از استخراج از محیط زیست و منابع طبیعی بسته به منطقه معدن كاوی، استعلام می گیرند یعنی اگر منطقه ای دارای حساسیت های زیست محیطی باشد بالقطع مجوزهای آن اعطا نمی گردد درباره شاهوار اما باید گفت این منطقه در زمره مناطق چهارگانه نبود و طبق قانون نیازی به استعلام از محیط زیست هم وجود نداشت و كار با استعلام از منابع طبیعی صورت گرفت پس دراین بین منافاتی وجود ندارد.
ارتزاق بدون زندگی یعنی چه؟
چیزی كه مسئولان استان سمنان و موافقان معدن به آن دقت ندارند این است كه اگر شاهوار نباشد یعنی زندگی نیست و اگر زندگی نباشد ارتزاق به چه مدلول است؟ در گزارش تهیه شده از طرف مركز پژوهش های مجلس شورای اسلامی واضح ذكرشده كه این معدن تخریب های گسترده ای داشته و منابع طبیعی را آلوده كرده است پس باید دانست كه آثار مخرب آن در طولانی مدت چیزی جز تباهی سرزمینی به نام شاهرود نیست حال آیا ۵۰ سال دیگر هم می توان از ارتزاق در این شهرستان حرفی زد؟
محمد درویش كارشناس محیط زیست باز در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید: اختلاف دمای بین بامداد و شب بعنوان یك شاخص یا تلورانس شمرده می شود كه مرز بین كویری شدن و نشدن یك سرزمین را شكل می دهد از طرفی شاهوار جدای اینكه یك كانون آب ساز است به مثابه محافظ این شاخص عمل می كند درنتیجه اگر شاهوار از بین برود اختلاف دمای بین روز و شب شاهرود افزایش یافته، این سرزمین رو به كویری شدن پیش می رود حال ۵۰ سال آینده این شهرستان خوش آب وهوا را در نظر بگیرید كه چه چیزی خواهد شد؟
معادن نیازهای زودگذری هستند كه خودخواهانه است بهره برداری از آنرا برای یك نسل قرار دهیم و سهم آیندگان از آن تخریب باشد این جمله معروفی است كه یكی از فعالان محیط زیست آنرا بیان كرد و اوج خودخواهی و بهتر بگوییم نسل خواهی افراد عصر حاضر را نشان داده است شاهوار گناهی ندارد كه این گونه پاك تراشی می شود اما آینده ای برای شاهرود باید متصور بود كه در آن اتفاقات هولناكی چون مهاجرت براثر خشك سالی و گردوغبار و همین طور آلودگی آب رخ خواهد داد.

سكوت مسئولان عجیب است
بگذریم از اینكه محیط زیست استان سمنان به بهانه اینكه شاهوار جزء مناطق چهارگانه نیست از حفاظت این ناحیه چشم پوشی كرده است از این هم بگذریم كه مجلس شورای اسلامی در گزارشی ده ها صفحه ای تخریب محیط زیست توسط معدن شاهوار را تائید كرده است اما از اتمامِ حجت یك ماهه فرماندار شاهرود كه تابحال بیشتر از ۶۰ روز از آن گذشته چگونه باید عبور كرد؟ آیا این دست اتمام حجت ها سبب بازی با عواطف مردم نیستند؟
از سوی دیگر نكاتی در سوژه شاهوار مطرح می شود كه شگفتی همگان را در بر دارد، مثلاً اینكه شاهوار با این همه گونه جانوری و گیاهی كه حتی سه گونه نادر گیاهی از گل سنگ ها به نام این كوه در جهان ثبت شده و حضور وحوش شامل خرس، كل و بز و قوچ و میش و... جزء اماكن چهارگانه حفاظت محیط زیست نیستند! یا در اظهار نظری عجیب و غریب مدیركل صنعت معدن استان سمنان در پاسخ به حجم تخریب پوشش گیاهی در شاهوار می گوید «مگر شاهوار پوشش گیاهی هم دارد!» این نشان داده است در سیستم اداری یك جای كار لنگ می زند این بدان مدلول است كه مسئولان محیط زیست نتوانسته اند به خوبی تخریب های معدن را بیان كنند و به جای آن بار اصلی بر دوش سازمان های مردم نهاد است.
درنهایت باید گفت اگر بگذاریم سرزمین عناصر حیاتی خودش را حفظ كند بطور یقین در كوتاه مدت معیشت و اشتغال كم مایه تری ایجاد كند در طولانی مدت آن اقتصاد پایدارتر خواهد بود، بهره برداری از معادن را می توان به یك درخت میوه تشبیه كرد كه قطع ناگهانی آن برای تولید چوب شاید اشتغالی را ایجاد كند اما درگذر زمان پایدار نخواهد بود.
امروز شاهوار می تواند میزبانی از تورهای مختلف ملی و بین المللی كوهنوردی باشد. امروز شاهوار می تواند كارخانه تولید شغل از لحاظ بومگردی و گردشگری باشد امروز شاهوار می تواند معدن پولسازی بوسیله میزبانی اردوهای تیم های كوهنوردی باشد امروز شاهوار می تواند معدن تحقیقات بر روی گونه های گیاهی و توریسم علمی باشد اما به جای آن دست یك معدن آنرا برای منفعتی همین چند ساله می تراشد تا نابودی اش جلو بیفتد. شاهوار رو به نابودی است و باید با آن خداحافظی كرد.

1397/12/06

14:44:51

5.0 / 5

4557

تگهای خبر: اقتصاد , تجارت , توسعه , تولید

این مطلب نیوباکس را پسندیدید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۸ بعلاوه ۴