فرسودگی خطوط، عامل افزایش هزینه تولید در کشور به گزارش نیو باکس، دهه ۹۰ با سقوط سرمایه گذاری و فرسودگی صنایع سپری شد؛ خام فروشی جایگزین تولید پیشرفته شد و ایران را به رتبه ۷۳ پیچیدگی اقتصادی رساند، همزمان با آن بهره وری صنعت هم منفی شد. به گزارش نیو باکس به نقل از مهر، روند تشکیل سرمایه در کشور طی دهه اخیر نشان داده است که سرمایه گذاری خالص در خیلی از بخش های اقتصادی یا با کاهش چشم گیر همراه بوده یا در سطحی بسیار پایین تثبیت شده است. این مساله نتایج مهمی برای آینده دارد؛ چونکه سرمایه گذاری، موتور محرک رشد اقتصادی و افزایش راندمان شمرده می شود. در حقیقت، بدون سرمایه گذاری مستمر و کارآمد در حوزه های زیرساختی، صنعتی، فناورانه و انسانی، ظرفیت رشد اقتصاد به شدت محدود خواهد شد. از آنجایی که سرمایه گذاری، بستر اصلی برای نوسازی ماشین آلات، ورود تکنولوژی های جدید و پیشرفت کیفیت تولیدات است، ادامه روند فعلی می تواند به فرسودگی بنگاه های صنعتی و کاهش توان رقابتی آنها منجر شود. خیلی از صنایع کشور بازهم با تجهیزات قدیمی و فرآیندهای ناکارآمد فعالیت می کنند؛ موضوعی که هم هزینه تولید را بالا می برد و هم کیفیت کالاها را تحت تاثیر قرار می دهد. در صورت عدم توجه به این مسئله، نه فقط رشد اقتصادی آتی با تنگنا مواجه خواهد شد، بلکه امکان حضور فعال در بازارهای جهانی هم محدود می شود. در همین رابطه بررسی مرکز پژوهش های مجلس از روند تشکیل سرمایه در کشور طی دهه اخیر گویای این واقعیت است که اقتصاد کشور در دهه آتی با محدودیت جدی و تنگنای اساسی در کلیدی ترین عامل تعیین کننده ظرفیت رشد اقتصادی مواجه می باشد و این مسئله لزوم نوسازی بنگاههای صنعتی را دو چندان می سازد. همان طور که از نمودار زیر قابل مشاهده می باشد، در خلال دهه اخیر بخصوص همزمان با برگشت دور جدید تحریمها و افزایش های مکرر در قیمت ارز، تشکیل سرمایه روند نزولی به خود گرفته، در حالیکه استهلاک سرمایه بطور درحال افزایشی بالا رفته است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی به قیمت ثابت سال ۱۳۹۵ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص طی سالیان ۱۳۹۰ لغایت ۱۴۰۱ به میزان ۴۸ درصد کاسته شده و رقم تشکیل سرمایه ثابت، ناخالص از ۵۲۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۰ به ۲۷۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ تقلیل پیدا کرده است. اگر از رقم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص استهلاک سرمایه را کم نماییم ملاحظه می شود در خلال دوره مورد بررسی، تشکیل سرمایه ثابت خالص حدود ۹۸ درصد کاسته شده و از ۳۴۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۰ به ۹ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ افول کرده است. این آمار نشان داده است که بخش عمده ای از سرمایه گذاریهایی که در اقتصاد کشور درحال انجام شدن است به سبب مستهلک و فرسوده بودن تجهیزات و خطوط تولید صرف جبران استهلاک می شود و در عمل از محل سرمایه گذاریهای جدید ظرفیتهای جدید چندانی به اقتصاد کشور افزوده نمی گردد. لازم به ذکر است که مستهلک و فرسوده بودن ماشین آلات و خطوط تولید واحدهای صنعتی، زمانی مشخص تر می شود که روند تشکیل سرمایه را به تفکیک دو بخش «ساختمان» و «ماشین آلات» مورد بررسی قرار دهیم. همان طور که ملاحظه می شود؛ تشکیل سرمایه در هر دو بخش ساختمان و ماشین آلات روندی نزولی داشته است اما تشکیل سرمایه در بخش ماشین آلات در خلال دهه گذشته، ۵۶ درصد و در بخش ساختمان ۴۱ درصد کاهش داشته است. بررسی میزان تشکیل سرمایه در ماشین آلات و لوازم کسب و کار هم گویای آن می باشد که به سبب مستهلک بودن خطوط تولید، تشکیل سرمایه در ماشین آلات و لوازم کسب و کار در دو بخش صنایع و معادن» و «خدمات»، افول قابل ملاحظه ای را تجربه کرده است به این صورت که تشکیل سرمایه در ماشین آلات کسب و کارهای فعال در بخش صنایع و معادن ۵۷ درصد و در بخش خدمات ۵۹ درصد کاسته شده است. درواقع، فرسودگی ماشین آلات خطوط تولید و ناکامی در اجرای طرح نوسازی صنایع در عمل منجر به آن شده که بخش قابل توجهی از سرمایه گذاری های انجام شده در اقتصاد کشور، صرف جبران استهلاک سرمایه و حفظ ظرفیتهای تولیدی موجود شود. لذا باید درنظر داشت استفاده از تجهیزات فرسوده، از بازده سرمایه گذاری های جدید میکاهد. بر مبنای آمارهای منتشر شده توسط سازمان ملی راندمان بواسطه مستهلک شدن سرمایه های فیزیکی متوسط رشد راندمان کل عوامل تولید در بخش صنعت، طی دهه ۱۳۹۰، منفی ۰.۲ درصد برآورد شده است. همچنین باید درنظر داشت که ایران دارای بالاترین میزان شدت مصرف انرژی در جهان است میزان شدت مصرف انرژی در ایران ۲ برابر چین و ۲.۵ برابر متوسط جهانی است. باتوجه به آن که تجهیزات و ماشین آلات فرسوده مصرف انرژی بالایی دارند، لذا، یک عامل اصلی توضیح دهنده در بالا بودن شدت مصرف انرژی در کشور نسبت به میانگین جهانی مستهلک بودن سرمایه های فیزیکی کشور است. اهمیت توجه به این مسئله از آنجا بیشتر می شود که بدانیم در حالیکه شدت مصرف انرژی در جهان روند کاهشی به خود گرفته است، اما در ایران مسیر صعودی دارد باتوجه به آن که مصرف زیاد انرژی علاوه بر ایجاد مسایل زیست محیطی، باعث افزایش قیمت تمام شده محصولات واحدهای صنعتی می شود و از این زاویه هم قدرت رقابت پذیری کالاهای ایرانی نسبت به مشابه خارجی را می کاهد، بنابراین برنامه ریزی برای بازسازی و نوسازی بنگاههای صنعتی در وضعیت حاضر اهمیت دوچندان یافته است. از زاویه دیگر، بر مبنای نظر متخصصان در حوزه مدیریت تکنولوژی صنایع با فناوری بالا های تک به بنگاههایی اطلاق می شوند که حداقل دارای سه خاصیت باشند، نخست تکنولوژی هایی که فعالیت بنگاه بر محور آن استوار است از نوع با فناوری بالا و پیشرفته است. دوم این که بخش عمده ای از نیروی انسانی شاغل در این بنگاهها را نیروهای متخصص و آشنا با دانش روز می سازند و سوم این که این بنگاهها عمدتا در بازارهایی فعالیت دارند که نوآوری اصلی ترین سلاح رقابتی آنها را تشکیل می دهد. این خاصیت ها لزوم نوسازی بنگاه ها برای تولید محصولات های تک صادراتی را تأیید می کند. برخلاف الزامات بالا بررسی ها نشان داده است که در هفت ماه ابتدای سال، ۱۴۰۲، فقط یک دهم درصد از ارزش صادرات غیر نفتی ایران به کالای با فناوری بالا اختصاص داشته و بخش بزرگی از صادرات کشور در این زمان محصولات اولیه یا خام فروشی در کنار محصولاتی با سطح فناوری متوسط بوده است. بر اساس آمارهای گمرک، میزان ارزش و زنی صادرات کشور نسبت به ارزش وزنی واردات در سال ۱۴۰۲ برابر با ۰۲۱ بوده است یعنی ارزش وزنی صادرات نسبت به واردات بسیار کمتر بوده و کشور متخصص در صادرات مواد خام با وزن زیاد و ارزش کم و واردات با ارزش وزنی بالا بوده است. نکته مهم این که در سه دهه گذشته تخصص یافتن کشور در صادرات مواد خام باعث شده تا رابطه مبادله همیشه نزولی بوده و از ارزش وزنی صادرات نسبت به واردات کاسته شده است. همچنین بر مبنای شاخص پیچیدگی اقتصادی دانشگاه هاروارد ایران با امتیاز ۰.۱۸ - از نظر شاخص پیچیدگی در رتبه ۷۳ جهان قرار داشته و در دام تولید محصولات با پیچیدگی بسیار پایین گرفتار شده است؛ در حالیکه کشورهای جنوب شرق آسیا نظیر کره جنوبی و چین که سیاست های صنعتی متمرکز بر توسعه صنایع پایین دست و های تک خودرا اتخاذ نموده اند، روند رو به افزایش پیچیدگی اقتصادی را تجربه می کنند و بطور متناظر جایگاه آنها در زنجیره های ارزش جهانی بالا رفته است بنابراین باتوجه به آمارهای صادراتی کشور در بخش محصولات های تک و وضعیت کالاهای صادراتی کشور از منظر میزان پیچیدگی بمنظور توسعه محصولات صادراتی با فناوری بالا و پیچیده ضروریست که سطح فناوری خطوط تولید بنگاههای صنعتی کشور ارتقا یابد چونکه نوسازی ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولید بنگاههای اقتصادی از راه کاهش مصرف و شدت انرژی و آلایندگی افزایش راندمان کاهش هزینه های تولید و افزایش بازدهی و پیشرفت کیفیت کالاهای تولید داخل زمینه رقابت پذیری کالاهای تولیدی و افزایش صادرات را فراهم می آورد. به اجمال، برمبنای آمارهای بانک مرکزی به قیمت ثابت سال ۱۳۹۵ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص طی سالیان ۱۳۹۰ لغایت ۱۴۰۱ به میزان ۴۸ درصد کاسته شده و رقم تشکیل سرمایه ثابت، ناخالص از ۵۲۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۰ به ۲۷۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ تقلیل پیدا کرده است. برمبنای آمارهای گمرک، میزان ارزش و زنی صادرات کشور نسبت به ارزش وزنی واردات در سال ۱۴۰۲ برابر با ۰۲۱ بوده است یعنی ارزش وزنی صادرات نسبت به واردات بسیار کمتر بوده و کشور متخصص در صادرات مواد خام با وزن زیاد و ارزش کم و واردات با ارزش وزنی بالا بوده است. همین طور مبنی بر شاخص پیچیدگی اقتصادی دانشگاه هاروارد ایران با امتیاز ۰.۱۸ - از نظر شاخص پیچیدگی در رتبه ۷۳ جهان قرار داشته و در دام تولید محصولات با پیچیدگی بسیار پایین گرفتار شده است؛ در صورتی که کشورهای جنوب شرق آسیا نظیر کره جنوبی و چین که سیاستهای صنعتی متمرکز بر توسعه صنایع پایین دست و های تک خودرا اتخاذ نموده اند، روند رو به افزایش پیچیدگی اقتصادی را تجربه می کنند و به طور متناظر جایگاه آنها در زنجیره های ارزش جهانی بالا رفته است بدین سبب با توجه به آمارهای صادراتی کشور در بخش محصولات های تک و وضعیت کالاهای صادراتی کشور از نظر میزان پیچیدگی بمنظور توسعه محصولات صادراتی با فناوری بالا و پیچیده ضروری ست که سطح فناوری خطوط تولید بنگاههای صنعتی کشور ارتقا یابد چراکه نوسازی ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولید بنگاههای اقتصادی از راه کاهش مصرف و شدت انرژی و آلایندگی افزایش راندمان کاهش هزینه های تولید و افزایش بازدهی و پیشرفت کیفیت کالاهای تولید داخل زمینه رقابت پذیری کالاهای تولیدی و افزایش صادرات را فراهم می آورد. منبع: newbox.ir 1404/07/04 10:55:20 5.0 / 5 62 تگهای خبر: اقتصاد , بازار , بانك , تخصص این مطلب نیوباکس را پسندیدید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط شروع هوشمندسازی تجارت بین المللی لوازم خانگی همچنان درگیر گرانی تورم نقطه ای ۴۶ درصد شد معرفی پارکت لمینت آرتا دولت به صراحت با تغییر نهاد صادرکننده مجوز تاکسی های اینترنتی مخالف است نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۹ بعلاوه ۵